โลกธุรกิจทุกวันนี้เราได้ยินเรื่อง Sustainability เรื่องสิ่งแวดล้อม เรื่อง Net Zero กันอยู่ทุกวัน หลายคนก็เข้าใจเป็นอย่างดี หลายคนเข้าใจบ้าง และหลายคนอาจยังไม่เข้าใจ คำถามที่เจอบ่อยคือ ถ้าจะเริ่มทำธุรกิจแบบ Sustain ต้องเริ่มอย่างไรดี ลองมาดู 5 ขั้นตอนนี้กันครับ
ขั้นตอนที่ 1 เริ่มจากการทำความเข้าใจเรื่อง Sustainability หรือธุรกิจที่ยั่งยืน หมายถึง ธุรกิจที่ดำเนินการโดยคำนึงถึงผลกระทบต่อเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม (สามสิ่งนี้เรียกกันว่า Triple Bottom Line) คือการมุ่งสร้างสมดุลระหว่างการเติบโตทางธุรกิจ การสร้างคุณค่าให้กับสังคม และการรักษาสิ่งแวดล้อมในระยะยาว หรือที่ในบทความฉบับก่อนๆ ผมเล่าให้ฟังว่ามันคือ ESG (Environment, Social, Governance)
ขั้นตอนที่ 2 การวางแผนธุรกิจแบบยั่งยืน หมายถึง การวิจัยตลาด หาโอกาสทางธุรกิจ (ใหม่ๆ) และพัฒนาเป็นรูปแบบธุรกิจ (Business Model) ที่ส่วนมากมักจะเป็นธุรกิจรูปแบบใหม่ที่มุ่งสร้างคุณค่าในแต่ละห่วงโซ่ รวมถึงการประมาณการทางการเงินว่าสิ่งดีๆ ที่เราคิดขึ้นมาสามารถเป็นไปได้จริงหรือไม่ ทำกำไรได้หรือไม่ และสุดท้ายคือการตั้งเป้าหมายด้านความยั่งยืนว่าองค์กรจะมุ่งทำอะไรให้เป็นรูปธรรม
ขั้นตอนที่ 3 นำแนวคิดด้านความยั่งยืนต่างๆ มาปรับใช้ ซึ่งมีให้เลือกมากมาย เช่น ด้านการใช้พลังงานทดแทนส่วนมากมักจะเป็นพลังงานแสงอาทิตย์ (ลดการปล่อยคาร์บอนฯได้ประมาณ 60%) ด้านการบริหารทรัพยากร เช่น การปรับเปลี่ยนสารทำความเย็นในเครื่องปรับอากาศที่ใช้เป็นน้ำยา R32 ที่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อย และปล่อยก๊าซเรือนกระจกออกมาในปริมาณต่ำกว่าน้ำยาแอร์ชนิดเดิมๆ (ลดการปล่อยคาร์บอนได้ประมาณ 12%) ด้านการปรับปรุงระบบขนส่งเป็นรถ EV (ลดการปล่อยคาร์บอนได้ประมาณ 19%) ด้านการปรับเปลี่ยนบรรจุภัณฑ์เป็นวัสดุที่ดีต่อสิ่งแวดล้อม ด้านการหาผู้จำหน่ายปัจจัยการผลิตรายใหม่ๆ ที่มีการจัดการด้านสิ่งแวดล้อม ด้านการจัดการของเสีย ไปจนถึงด้านการคิดค้นผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ ที่ใช้วัสดุ recycle
ขั้นตอนที่ 4 ทำการสื่อสารแนวคิดด้านสิ่งแวดล้อมขององค์กร ในขั้นตอนนี้เป็นการทำการตลาดด้วยการสื่อสารให้กับกลุ่มเป้าหมาย ผู้บริโภค รวมทั้งองค์กรต่างๆ ได้รับทราบถึงความตั้งใจขององค์กรเราในด้านสิ่งแวดล้อม เริ่มจากการประชาสัมพันธ์ เช่น การแถลงข่าว การสื่อสารผ่าน Social medias ต่างๆ การใช้วัสดุอุปกรณ์ด้านการตลาดที่ดีต่อสิ่งแวดล้อม เช่น การใช้เสื้อที่ผลิตจากเส้นใย recycle การทำกิจกรรมด้านการตลาดที่ช่วยเหลือสิ่งแวดล้อม การร่วมมือกับพันธมิตร (co-branding) ที่ช่วยเสริมกันในเรื่องต่างๆ ในขั้นตอนนี้นอกจากจะสื่อสารไปยังภายนอกองค์กรแล้ว ยังจำเป็นต้องสื่อสารภายในองค์กรเพื่อให้เข้าใจตรงกันในเรื่อง Sustainability ด้วย
ขั้นตอนที่ 5 ดำเนินการและวัดผล การดำเนินการที่ดีจำเป็นต้องวัดผลได้ ดังนั้นการตั้งตัวชี้วัดต่างๆ จึงเป็นเรื่องจำเป็น เช่น ตัวเลขเป้าหมายการประหยัดพลังงาน ตัวเลขการลดการปล่อยคาร์บอน เป้าหมายการกำจัดของเสีย ซึ่งเป้าหมายต่างๆ เหล่านี้ควรมีการทบทวนเป็นระยะๆ ตลอดทั้งปี เพื่อให้สามารถปรับปรุง และพัฒนาได้ตลอดเวลา นอกจากนี้ยังต้องมีการติดตามข่าวสารด้านต่างๆ อย่างใกล้ชิด เพราะมีเรื่องใหม่ๆ ออกมาตลอดเวลา เช่น การจัดเก็บภาษีคาร์บอน (Carbon Tax)
ประเทศไทยมีการตั้งเป้าหมายต้องการเดินหน้าสู่การเป็นกลางทางคาร์บอน (Carbon Neutrality) ภายในปี 2593 และขยับสู่การปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ (Net zero emissions) ภายในปี 2608 อาจจะดูว่าอีกนาน แต่หากไม่มีการเริ่มต้นตั้งแต่วันนี้พอถึงเวลาใกล้เข้ามาก็ยากที่จะปรับตัวได้ทัน ดังนั้นรู้ก่อน ทำก่อน ย่อมดีกว่าครับ
