การสื่อสารสิ่งแวดล้อม: สะพานเชื่อมความรู้สู่การลงมือทำ

ในยุคที่โลกกำลังเผชิญกับวิกฤตสิ่งแวดล้อมรอบด้าน ทั้งจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ มลพิษทางอากาศและน้ำ การสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ ตลอดจนภัยพิบัติที่รุนแรงและบ่อยครั้งขึ้น ประเด็นสิ่งแวดล้อมจึงไม่ใช่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป แต่กลายเป็นเรื่องที่กระทบต่อชีวิต สุขภาพ และเศรษฐกิจของผู้คนในทุกระดับทั่วโลกท่ามกลางวิกฤตเหล่านี้ “การสื่อสาร” จึงกลายเป็นเครื่องมือสำคัญในการเชื่อมโยงความรู้ ความเข้าใจ และการมีส่วนร่วมของประชาชน เพื่อผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการมีส่วนร่วมของภาคส่วนต่างๆในการและขับเคลื่อนสังคมสู่ความยั่งยืน

“จากการทำงานด้านสิ่งแวดล้อมกว่า 40 ปี ส่วนตัวมองว่าการสื่อสารประเด็นสิ่งแวดล้อมที่ดี จำเป็นต้องทำให้ผู้คนมองเห็นว่าปัญหาสิ่งแวดล้อมไม่ใช่เรื่องไกลตัว แต่ส่งผลกระทบโดยตรงต่อชีวิตของพวกเขา เป็นเรื่องที่ทุกคนต้องมีส่วนร่วมและเมื่อเกิดความเข้าใจที่แท้จริง ก็จะนำไปสู่แรงบันดาลใจในการลงมือทำเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่ดีในสังคมต่อไป”

การสื่อสารที่มีพลัง ไม่ได้หยุดอยู่แค่การให้ข้อมูลหรือเผยแพร่ความรู้ทางวิทยาศาสตร์เท่านั้น แต่ต้องสามารถแปลง ความรู้ซับซ้อนให้กลายเป็นเรื่องที่เข้าใจง่าย สื่อสารได้อย่างเข้าถึงผู้คนในชีวิตประจำวัน และสามารถจุดประกายให้เกิดการตระหนักรู้ ความรู้สึกเป็นเจ้าของ และแรงบันดาลใจในการลงมือทำ แนวทางการสื่อสารสิ่งแวดล้อมที่ควรครอบคลุม 4 มิติหลัก ได้แก่

สร้างความเข้าใจและความเชื่อมโยงกับชีวิต : เริ่มต้นจากการชี้ให้เห็นว่าประเด็นสิ่งแวดล้อมเกี่ยวข้องกับทุกคน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องฝุ่น PM2.5 ที่ส่งผลต่อสุขภาพก่อให้เกิดปัญหามลพิษกับคนที่เผาเองและคนที่ไม่ได้เผา การเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศที่กระทบต่อการเกษตร หรือการใช้ทรัพยากรที่มากเกินไปจนส่งผลต่อเศรษฐกิจในระยะยาว

กระตุ้นให้เกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม : เช่น การลดใช้พลาสติก การคัดแยกขยะ การใช้พลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ หรือการเลือกบริโภคสินค้าและบริการที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ซึ่งจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อผู้คนเข้าใจ และ เชื่อมโยงกับปัญหาอย่างแท้จริง

สร้างแรงบันดาลใจและความรู้สึกเป็นเจ้าของ : การเล่าเรื่องผ่านประสบการณ์ผู้คนจริง เรื่องราวความสำเร็จของชุมชน หรือแรงบันดาลใจที่สามารถชวนผู้คนลุกขึ้นมาทำสิ่งดีๆ ซึ่งสิ่งนี้คือพลังที่สามารถกระตุ้นสังคมให้ตื่นตัวได้เป็นอย่างมาก

ส่งเสริมการมีส่วนร่วมและความร่วมมือ : มิตินี้คือส่วนสำคัญในการเชิญชวนทุกภาคส่วนไม่ว่าจะเป็นภาคประชาชน ชุมชน องค์กรธุรกิจ หรือหน่วยงานภาครัฐ เข้ามามีส่วนร่วมในกิจกรรมหรือโครงการต่างๆ ทั้งในระดับท้องถิ่นและระดับประเทศ เพื่อขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงอย่างเป็นรูปธรรม

เพราะการสื่อสารคือหัวใจของการเปลี่ยนแปลง ในโลกยุคปัจจุบันที่ข้อมูลหลั่งไหลมาจากทุกทิศทาง การสร้างความโดดเด่นของการสื่อสารสิ่งแวดล้อมจึงเป็นเรื่องที่ท้าทายผ่านสื่อต่างๆ ที่ทันสมัยและเข้าสู่กลุ่มต่างๆ ได้ในวงกว้าง ผู้ส่งสารจำเป็นต้องสร้างเนื้อหาที่จริงใจ ชัดเจน และ น่าเชื่อถือพร้อมใช้ช่องทางการสื่อสารที่หลากหลาย ทั้งสื่อดิจิทัล โซเชียลมีเดีย นิทรรศการ ศิลปะ หรือกิจกรรมสร้างสรรค์ เพื่อเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายในรูปแบบที่เขาเข้าถึงได้ง่าย

“สุดท้ายมองว่าการสื่อสารคือลมหายใจของการขับเคลื่อนสิ่งแวดล้อม เพราะมันคือสะพานที่เชื่อมโยงความรู้สู่ความเข้าใจ ความเข้าใจสู่การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมและการลงมือทำ สู่ความร่วมมือที่ยั่งยืน เมื่อเราทุกคนสื่อสารได้อย่างมีประสิทธิภาพ เราก็จะมีพลังร่วมกันในการสร้างสรรค์อนาคตที่ดีกว่าให้กับโลกของเรา”